Η λέξη κνίδωση προέρχεται από την αρχαία ελληνική λέξη κνίδη, που σημαίνει τσουκνίδα.
Πολλές φορές θα έχετε ακούσει να χρησιμοποιείται και η λέξη ουρτικάρια. Προέρχεται από τη λέξη urtica, που επίσης σημαίνει τσουκνίδα στα λατινικά. Και είναι λογικό να δίνονται τέτοια ονόματα σε μια πάθηση, που το κύριο χαρακτηριστικό της είναι εμφάνιση εξανθημάτων που είναι ακριβώς ίδια με αυτά που προκαλούνται μετά επαφή με τα φύλλα της τσουκνίδας (εικόνα 1) και που συνοδεύονται από έντονο κνησμό.
Η κνίδωση είναι η πιο συχνή εκδήλωση αλλεργίας στο δέρμα. Ένας στους πέντε παγκοσμίως, δηλαδή πάνω από το 20% των ανθρώπων, θα εκδηλώσουν κνίδωση κάποια στιγμή στη ζωή τους. Στην πλειοψηφία των περιπτώσεων, διαρκεί λίγες μέρες και είναι περιστασιακή. Η εξέλιξη και η βαρύτητα της κνίδωσης θα συζητηθεί πιο κάτω.
Η κνίδωση χαρακτηρίζεται από πομφούς (ή καντήλες ή πετάλες όπως λέγονται από πολλούς).
Όπως φαίνεται στην εικόνα 2, οι πομφοί είναι λευκωπές ή ερυθρωπές μικρές πλάκες που είναι διογκωμένες, λόγω οιδήματος στο δέρμα, περιβάλλονται από ερύθημα σαν στεφάνη και χαρακτηρίζονται από έντονη φαγούρα, ενώ κάποιες φορές μπορεί να υπάρχει κάψιμο ή και πόνος. Τα εξανθήματα αυτά εμφανίζονται ξαφνικά, σε διάφορα σημεία του σώματος και συνήθως διαρκούν λίγες ώρες μέχρι να εξαφανισθούν από τα σημεία όπου είναι και να εμφανισθούν αλλού. Δεν αφήνουν κανένα σημάδι όταν εξαφανισθούν, εκτός ίσως από τα σημάδια του έντονου ξυσίματος.
Κάποιες φορές και σε ποσοστό 40-60% μπορεί να συνυπάρχει και αγγειοοίδημα (εικόνα 3).
Το αγγειοοίδημα είναι το οίδημα, το “πρήξιμο” στα βαθύτερα στρώματα του δέρματος. Οφείλεται στην απελευθέρωση ουσιών από τα μαστοκύτταρα, οι οποίες προκαλούν τη συγκέντρωση υγρών στα συγκεκριμένα σημεία. Μπορεί να εμφανισθεί σε οποιοδήποτε σημείο του σώματος. Οι συνηθέστερες εντοπίσεις είναι στα χείλη, στη γλώσσα, στα βλέφαρα (σε ένα ή και στα δυο μαζί), στις παλάμες και στα πέλματα. Συνήθως το αγγειοοίδημα είναι ωχρό. Αν υπάρχει και εξάνθημα, μπορεί να εμφανίζεται ερυθρότητα επιφανειακά. Τα αγγειοοιδήματα συνήθως διαρκούν περισσότερο από 24 ώρες. Υποχωρούν βαθμιαία και η συνολική διάρκειά τους είναι περίπου 48-72 ώρες. Σπάνια συνοδεύονται από κνησμό.
Στην περίπτωση της χρόνιας κνίδωσης, αγγειοοίδημα μπορεί να εκδηλωθεί σε 4 στους 10 πάσχοντες. Συνήθως εμφανίζεται στο πρόσωπο (χείλη ή βλέφαρα), παλάμες, πέλματα και είναι ακίνδυνο. Αυτό σημαίνει ότι είναι απίθανο να εκδηλωθεί σε όργανα όπου μπορεί να υπάρξει κίνδυνος για τη ζωή του πάσχοντα, όπως είναι ο λάρυγγας ή άλλο εσωτερικό όργανο όπως έντερο, εγκέφαλος ή άλλο. Εμπύρετα νοσήματα όπως και η λήψη κάποιων φαρμάκων από ασθενείς με χρόνια κνίδωση μπορεί να προκαλέσει αγγειοοίδημα και πρέπει να αποφεύγονται. Τέτοια φάρμακα είναι συγκεκριμένα παυσίπονα και αντιπυρετικά παρόμοια της ασπιρίνης.
Υπάρχουν πολλά και διαφορετικά αίτια αγγειοοιδήματος που αναφέρονται λεπτομερώς εδώ.
Σε όλες αυτές τις περιπτώσεις, ο Αλλεργιολόγος είναι ο πλέον κατάλληλος για τη σωστή διάγνωση και αντιμετώπιση.
