“Την άνοιξη αν δεν την βρεις, τη φτιάχνεις” είχε πει ο Οδυσσέας Ελύτης για να τονίσει την ομορφιά της εποχής που σηματοδοτεί το τέλος του χειμώνα και μαζί μ’ αυτόν την αναγέννηση της φύσης, την έκρηξη των χρωμάτων στο φυσικό περιβάλλον, αλλά και τη διάθεση να βγεις στην εξοχή για να την συναντήσεις.
Για πολλούς όμως σηματοδοτεί και την κορύφωση των συμπτωμάτων τους, την επιδείνωση της κακής τους διάθεσης και την αποφυγή του έξω κόσμου, μέχρι να περάσουν οι λεγόμενες “αλλεργίες της Άνοιξης”.
Στην Ελλάδα, σύμφωνα με τις στατιστικές, ένας στους τρεις Έλληνες θα αναπτύξει κάποιου είδους αλλεργία κατά τη διάρκεια της ζωής του.
Τι συμπτώματα έχουν οι ανοιξιάτικες αλλεργίες;
Η εποχική αλλεργική ρινίτιδα εκδηλώνεται συνήθως με έντονο κνησμό στη μύτη, συνεχής υδαρή καταρροή για την οποία απαιτείται μεγάλος αριθμός χαρτομάντιλων καθημερινά, πολύ συχνά και έντονα φταρνίσματα και μεγάλη ρινική συμφόρηση με επακόλουθο καρηβαρία [πονοκέφαλος, “βαρύ” κεφάλι]. Υπάρχει ακόμα έντονος κνησμός στην υπερώα, το φάρυγγα και στο λάρυγγα, που μπορεί να προκαλεί βήχα ο οποίος είναι συνήθως ξηρός και αρκετά ενοχλητικός.
Πολύ συχνά η αλλεργική ρινίτιδα/ρινοεπιπεφυκίτιδα είναι υπεύθυνη για την εκδήλωση μιας σειράς άλλων επιπλοκών, όπως παραρρινοκολπίτιδα, μέση ωτίτιδα, άπνοια κατά τον ύπνο, επιδείνωση και αύξηση των αναπνευστικών λοιμώξεων και βέβαια την πιθανή εκδήλωση αλλεργικού βρογχικού άσθματος ή την επιδείνωση του ήδη υπάρχοντος. Οι συνήθεις ένοχοι είναι οι γύρεις των φυτών αλλά και οι μύκητες της ατμόσφαιρας που, ενώ υπάρχουν όλο το χρόνο, παρουσιάζουν εποχική έξαρση την Άνοιξη και το Φθινόπωρο.
Η αλλεργική ρινίτιδα μπορεί να εκδηλωθεί σε οποιαδήποτε ηλικία αν και πιο συχνά εκδηλώνεται στην εφηβεία και στην νεαρή ενήλικο ζωή. Όσο πιο μεγάλη είναι η ηλικία εκδήλωσης αλλεργικής ρινίτιδας, τόσο πιο αυξημένος είναι και ο κίνδυνος εκδήλωσης βρογχικού άσθματος. Την τελευταία δεκαετία, η συχνότητα τόσο της εποχικής όσο και της χρόνιας ρινίτιδας παρουσιάζει μεγάλη έξαρση. Βάσει επιδημιολογικών μελετών φαίνεται να έχει τετραπλασιαστεί!
Μια από τις πλέον σοβαρές επιπλοκές της αλλεργικής ρινίτιδας είναι η εκδήλωση βρογχικού άσθματος. Οι πάσχοντες από αλλεργική ρινίτιδα, εμφανίζουν 30-85% πιθανότητα να εκδηλώσουν την ίδια περίοδο και συμπτώματα βρογχικού άσθματος. Συνήθως η εκδήλωση βρογχικού άσθματος γίνεται μέσα σε πέντε ως οκτώ χρόνια από την έναρξη του προβλήματος.
Το βρογχικό άσθμα είναι χρόνια νόσος των πνευμόνων. Χαρακτηρίζεται από βήχα, ο οποίος είναι συνήθως ξηρός και εμφανίζεται νωρίς το πρωί και αργά το βράδυ και στένωση των αεραγωγών με αίσθημα βάρους ή πίεσης στο στήθος, δυσκολία στην αναπνοή και συριγμό στην εκπνοή (“βράσιμο”, ή “γατάκια”). Στη συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων οφείλεται σε αλλεργία σε κάποιον εξωτερικό παράγοντα, το αλλεργιογόνο, το οποίο όπως και στην περίπτωση της αλλεργικής ρινίτιδας μπορεί να είναι γύρη, ακάρεα οικιακής σκόνης, μύκητες της ατμόσφαιρας και επιθήλια ζώων όπως σκύλος, γάτα και, σπανιότερα ινδικό χοιρίδιο, άλογο κ.λπ. και χαρακτηρίζεται τότε ως αλλεργικό βρογχικό άσθμα.
Το ποσοστό εκδήλωσης βρογχικού άσθματος στην παιδική ηλικία κυμαίνεται από 8-15% και είναι πιο συχνό στα αγόρια. Βάσει των στατιστικών το 35-50% των παιδιών στην εφηβεία σταματούν να έχουν πρόβλημα. Τα μισά από αυτά όμως, θα εκδηλώσουν ξανά συμπτώματα άσθματος στην ηλικία μεταξύ 25-35 ετών.
Την Άνοιξη όμως μπορεί να εκδηλωθούν και συμπτώματα από το δέρμα. Πρόκειται για εξανθήματα τύπου κνίδωσης εξ επαφής που εμφανίζονται όταν το δέρμα έρχεται σε επαφή με κάποια ουσία που το ερεθίζει, όπως π.χ. τα τριχίδια της κάμπιας, είτε άμεσα είτε έμμεσα μέσω του αέρα. Εμφανίζεται αρχικά ερεθισμός του δέρματος στα σημεία επαφής, που κατόπιν θα οδηγήσει συνήθως σε εξάνθημα, κυρίως στα εκτεθειμένα μέρη του σώματος, στο λαιμό και στο πρόσωπο. Μαζί με τα εξανθήματα μπορεί να εμφανιστεί έντονος κνησμός και πρήξιμο και, σπανιότερα, αίσθημα δύσπνοιας.
Τέλος, την Άνοιξη είναι πιο συχνά τα περιστατικά με συμπτώματα αλλεργίας μετά από τσίμπημα μέλισσας ή σφήκας. Η συνήθης αναμενόμενη αντίδραση είναι τοπικό οίδημα, πόνος και έντονο αίσθημα κνησμού στο σημείο του νυγμού που αντιμετωπίζεται με τοπικά επιθέματα αμμωνίας και αντιϊσταμινικής αλοιφής.
Στα άτομα που έχουν αλλεργία στο δηλητήριο της μέλισσας ή σφήκας μπορεί να εκδηλωθεί έντονη και μεγάλη αντίδραση στο σημείο του τσιμπήματος και κάποια ή όλα από τα παρακάτω συμπτώματα όπως εξανθήματα κνίδωσης σε όλο το σώμα, συμπτώματα ρινίτιδας, αίσθημα δύσπνοιας, ζάλη με ταχυκαρδία, εμβοές ωτών και εφίδρωση. Τα επεισόδια αυτά μπορεί να εξελιχθούν ως πολύ επικίνδυνα και θα πρέπει να αντιμετωπιστούν άμεσα. Θα πρέπει να υπάρχει πάντα set αντιμετώπισης με φάρμακα περιλαμβανομένης και αυτοενέσιμης αδρεναλίνης για χρήση με βάση τις οδηγίες του Αλλεργιολόγου.
Πως καταλαβαίνω ότι έχω αλλεργία;
Η διάγνωση των αλλεργικών παθήσεων του αναπνευστικού στηρίζεται στη λήψη πλήρους και λεπτομερέστατου ιστορικού και στη διενέργεια δερματικών δοκιμασιών δια νυγμού (skin prick tests) από τον Αλλεργιολόγο, με εκχυλίσματα που περιέχουν τα υπεύθυνα αλλεργιογόνα και γίνεται στο χώρο του ιατρείου.
Η σπιρομέτρηση είναι μια απλή και χρήσιμη εξέταση των πνευμόνων για τον έλεγχο της αναπνευστικής λειτουργίας.
Ποιά είναι η θεραπεία τους;
Η αντιμετώπιση των αλλεργικών παθήσεων στηρίζεται στην αποφυγή του υπεύθυνου αλλεργιογόνου και στην αντιμετώπιση με φαρμακευτική θεραπεία η οποία μειώνει ή σταματά τα συμπτώματα. Η πλήρης απαλλαγή από αυτές επιτυγχάνεται με την ανοσοθεραπεία ή θεραπεία απευαισθητοποίησης [εμβόλια αλλεργίας] που διενεργούνται από ειδικό Αλλεργιολόγο.
Σε όλες αυτές τις παθήσεις, η γνώση των συνεπειών και η χρήση των κατάλληλων φαρμάκων θα βοηθήσουν και τους αλλεργικούς ασθενείς να μη φοβούνται τον ερχομό της Άνοιξης και να βελτιώσουν την ποιότητα ζωής τους.
